Housing for Nomadic Tribes ( NT ) and De-Notified Tribes ( DNTs) Community of Dhangadhra - Progressive Change advocacy by VSSM

Such insignificant matter and yet it requires Chief Minister’s attention  to resolve it…..

There is no arguing to the fact that the government’s aid of Rs. 45,000 is nowhere enough to construct a decent one room home for the poor communities. And yet it is difficult to convince the law makers to increase the amount of this support.Well it has been doubled but only  for the communities living in the rural areas, the urban poor still struggle to find the balance amount required to build a small one-room home.  VSSM has been supporting the nomadic families with the balance amount. The math is a bit complicated but its working fine. The amount comes from well wishers of VSSM, loan from The Kalupur Commercial Cooperative Bank and some contribution from the families too. The house constructions that VSSM has supported so far  have followed similar maths. The concern or the struggle for us is not getting money from the other donors but from the government. The required sanctions, documentation and other procedures are so long and time consuming and of course much dependent on the whims and fancies of the officials in-charge that it literally takes months to get even one installment sanctioned (imagine once the construction has begun,  how would these families continue with it in absence of funds). 

The families of Vadee community of Dhangadhra which falls under category of Nomadic and De-Notified Tribes (NT-DNTs) are in process of building their homes. They are half way through and still awaiting the cheques from government. Frequent requests had been made to the Social Welfare Officer for the release of cheques. The officer was ready to release but the documents required signatures from officials of Nagarpalika, without which the cheques cannot be released. The nagarpalika official just would not sign the papers. The families and VSSM team members made rounds of the office everyday without any success. After waiting for two months we had to write to the Chief Minster. Instructions from the CM’s office instantly resolved the matter. The required formalities for issuing cheques were initiated. Do we have to write to the CM for such insignificant matters.. is the question we ask, if this is the case in matters where VSSM is working imagine the plight of poor and powerless people who just do not have means to  get their work done.. we know what this particular official was after and why she was raising issues on every step. In such cases where Nomadic Tribes ( NT ) and De-Notified Tribes ( DNTs ) communities have nowhere to go the have no choice left but to give in to  the demands of officials. 

The irony here is - when we began woking on construction of homes for Vadee families it was the government officials who warned us to be cautious with the loan, not to trust the Vadee etc. So whom do we trust here??? VSSM as an organisation is evolving continuously. We learn each day.  A significant thing we have learnt from the very beginning  is to have faith in the nomadic communities. They are communities who are true to their words and so far they haven’t  given us an opportunity to question the trust we have in them….

In the picture.. government official completing the procedure of issuing the cheques, with VSSM’s Jayantibhai helping the officer. Another picture is of the house under construction….

આવી નજીવી બાબતો માટે પણ મુખ્યમંત્રી શ્રીને લખવું પડે એ શરમજનક છે.

વિચરતા પરિવારોના ઘરોનું બાંધકામ કરતી વખતે ખુબ જ રસપ્રદ અનુભવો થતાં હોય છે. દા.ત. વાદી સમુદાયના ધ્રાંગધ્રામાં ઘર બાંધવાનું નક્કી કર્યું ત્યારે સમાજ કલ્યાણ અધિકારી કહેતા, ‘જોજો હો જોઇને આ કામ હાથમાં લેજો. એક પણ વાદી એના ઘરમાં પથરો પણ નહી ઉપાડે, પાણી પણ નહિ છાંટે. જયારે તમે તો એમને બાંધકામમાં પોતાના પૈસા કાઢવા કહો છો.. ખુબ મુશ્કેલ છે’ અમે એમને ધીરજ અને શ્રધ્ધા રાખવા કહ્યું. સાથે સાથે આ પરિવારો પોતે પોતાનો ફાળો કાઢી ઘરનું કામ શરુ કરે પછી જ પૈસા આપજો એમ પણ કહ્યું. ૩૦,૦૦૦ દરેક પરિવારે બાંધકામ માટે કાઢ્યા. હા એમની પાસે બચત ના હોય પણ ‘ધી કાલુપુર કોમર્શીયલ કો-ઓપરેટીવ બેંકે લી.’એ એમને લોન આપી. જેમાંથી આ પરિવારો પથ્થર ખરીદીને લાવ્યા અને મજૂરી તો એમણે જ કરી. vssm સાથે સંકળાયેલા શુભેચ્છક દાતાઓએ આ પરિવારોને રૂ.૨૫,૦૦૦ ની મદદ કરી. આમ મકાનોનું કામ આરંભાયુ. ઘણું કામ થઇ ગયું પછી અમે સમાજ કલ્યાણ અધિકારીને મકાન સહાયના પૈસા આપવા કહ્યું. એ તૈયાર પણ નગરપાલિકાએ કેટલાક કાગળ પર સહી કરવાની હતી જેના ઉપર અધિકારી સહી ના કરે અને એના વગર સમાજ કલ્યાણ અધિકારી મકાન સહાય ના આપી શકે. રોજ રોજ ધક્કા. સ્થાનિક અધિકારીઓ ચીફ ઓફીસર બહેનને સમજાવે અને વાંધા વચકા કર્યા વગર સહી કરવા કહે પણ બહેન કોઈ હિસાબે માને જ નહિ. બે મહિના થયા ખુબ કંટાળ્યા પછી મુખ્યમંત્રી કાર્યાલયમાં લખ્યું અને ત્યાંથી તુરત જ સ્પસ્ટ સુચના આપવામાં આવી અને આ પરિવારોના મકાન સહાય મેળવવાના ફોર્મ તૈયાર થયા અને વિભાગમાં અપાયા. પણ આવી નજીવી બાબતો માટે પણ મુખ્યમંત્રી શ્રી ને લખવું પડે એ શરમજનક છે પણ શું થાય!

સમાજ કલ્યાણ અધિકારી દ્વારા તા. ૧૦ એપ્રિલના રોજ મકાન સહાયના પહેલા હપ્તાના ચેક આપવામાં આવ્યાં. ફોટોમાં ચેક આપવાની ફોર્માલીટી પૂરી કરી રહેલા અધિકારી અને એમણે મદદરૂપ થતાં vssmના કાર્યકર જયંતીભાઈ... અને તૈયાર થઇ રહેલું ઘર. (આ બધું લખવા પાછળનું કારણ એક જ છે કે vssm સાથે છે છતાં આ પરિવારોને કેટલી તકલીફ થઇ રહી છે. જો સાથે ના હોત તો આ કામ ક્યારે પૂરું થાત? હા બીજા રસ્તા આ પરિવારોએ આપોઆપ અપનાવવા પડત પણ અમે સાથે અને આ લખાણના માધ્યમથી આપણે સાથે છીએ એટલે એ રસ્તા અપનાવવા નથી પડતાં)

Nomadic Families Awaiting Housing Plot Allotment - Advocacy by VSSM for Ratila Village of Diyodar in Banaskantha

Why this unnecessary delay in finishing the formalities of plot allotment??

Housing For Nomadic Families of  Ratila Village of  Diyodar, Banaskanth

Inspite of great opposition from the village Panchayt  over the allotment of residential plots to 14 Nomadic Families living in Ratila village of Banskanths’s Diyodar block, VSSM had been persistently trying to ensure the plots are allotted. The Panchayat had prepared a lost list of reasons pointing out why these 14 families  shouldn’t be allotted land in their village and submitted the same Block Development Officer. Not to be bogged down by such opposition the officials considered our appeal to allot plots to these families. The allotment letters were given to the families ( as seen in the picture below). For the families it was a dream come true, a dream they hadn’t expected to come true looking at the fierce opposition of the village penchant. It hasn’t been a smooth sailing as this struggle has been a long and difficult one. 

So after the allotment letters are given the next step is decide the land, measure and divide the plots and give them to the applicants. Its a normal procedure which does not take much effort or time but in this case its taking more than usual. The revenue officer seems to be in a different frame of mind here. We have approached the TDO and Additional Collector asking them to intervene and expedite the matter, they also instructed the revenue officer who still is not budging in. Frustrated with such unjustifiable delays we wrote to the District Collector…. currently the families are staying on some government land, its been so long here for them, intact  so many years now that the saplings they had planted have grown into big trees now, its under the shades of these trees that these families find relief from the heat of Northern Gujarat. “we share a special relation with these trees, just don’t feel like living them and going any where” they say. They shall be going anywhere the government allots them land but how to do away with the pain of living behind the trees they nurtured and care for so much………..

In the picture - the families at their current living base…..

વિચરતા પરિવારોને પ્લોટ ફાળવણીના હુકમ થયા પછી સનદ આપવામાં નાહક વિલંબ થઇ રહ્યો છે...

બનાસકાંઠાના દિયોદર તાલુકાના રાંટીલાગામમાં રહેતાં BPL યાદીમાં સમાવિષ્ટ ૧૪ વિચરતા પરિવારોને રાજ્ય સરકારના સ્વર્ણિમ સંકલ્પ અનુસાર રહેણાંક અર્થે પ્લોટ મળે એ માટે ઘણા વખતથી રજૂઆત કરતાં હતાં. જો કે પંચાયત આ બાબતનો સખત વિરોધ કરી રહી હતી. આ પરિવારોને પ્લોટ શું કામ ના આપવા તે બાબતે ખુબ લાંબા લખાણ એમણે તાલુકા વિકાસ અધિકારીને લખ્યાં. પણ છેવટે સત્યનો વિજય થાય છે એમ આ પરિવારો વિષે કહેલું જુઠ્ઠાનું ખરેખર જુઠ્ઠું સાબિત થયું અને આ પરિવારોને રહેણાંક અર્થે પ્લોટ ફાળવાયા અને પ્લોટની સનદો આપવામાં આવી. જે ફોટોમાં જોઈ શકાય છે. આ પરિવારો કહે છે ‘એમ આ સ્વપ્ન જ છે. જે વિરોધ હતો એ જોતા આવું કશું પણ સંભવ બનશે તેની કલ્પના પણ નહોતી. વળી આ બધા માટે તો વર્ષોથી મથતા હતા.’

આ પરિવારો અને અમે સૌએ તમામ અધિકાર સમક્ષ અમારો રાજીપો વ્યક્ત કર્યો. હુકમ થયા પછી સનદ મળે અને પ્લોટ જગ્યા અને માપણી કરી અરજદારોને પ્લોટ આપવાનું થાય. પણ કોણ જાણે હજુ તલાટી શ્રીને આનો મુડ નથી આવી રહ્યો. આ બાબતે કેટલી બધી રજૂઆત કરી. TDO શ્રી અને પ્રાંત સાહેબે પણ તલાટીને કડક શબ્દોમાં રાંટીલાનું કામ ઝડપથી પૂરું કરવાની સુચના આપી પણ તલાટી જાણે કંઈ સાંભળવા જ રાજી ના હોય એવો તકાજો થઇ રહ્યો છે. ખેર કંટાળીને બે દિવસ પહેલા આના નિવારણ માટે કલેકટર શ્રીને લખ્યું છે... આ પરિવારો હાલ સરકારી જમીન પર જ છાપરાં બાંધીને રહે છે એ વર્ષોથી આ જગ્યા પર જ રહે છે એમણે રોપેલા ઝાડ ખુબ મોટા થઇ ગયા છે એમની લાગણી હાલમાં જે જગ્યા પર રહે છે ત્યાં જ પ્લોટ મળે તેવી છે. એ કહે છે, ‘અમારી આ જગ્યા પર અમે જે ઝાડ રોપ્યા છે એનો છાયો અમને મળે છે અને આ ઝાડવાં સાથે અમારી મમતા બંધાઈ ગઈ છે એમને મુકીને જવાનું થશે??’ જોકે એમને તો કોઈ પણ જગ્યા પર જવાનો વાંધો નથી પણ પ્રશ્ન ઝાડ સાથેની એમની મમતાનો છે. હાલમાં આ પરિવારો જ્યાં રહે છે એ ફોટોમાં જોઈ શકાય છે. જોઈએ શું થાય છે.. 

Human Right to Housing For Nomads of Gujarat - VSSM Advocacy

Finally work to clear encroachment over the allotted land begins in Juna Deesa…...

In  the year 2011, 143 Nomadic Families in Juna Deesa received residential plots,  the allotted land needed to be levelled if any construction had to be done on it. The other issue that arose was there was a group of individuals who claimed that the allotted land belonged to them.. so even before the families could dream of building their homes a glaring really awaited them…. it was a conflict they were staring at. Numerous requests and appeals to the authorities to make some budgetary provisions to meet the cost of levelling the land so finally the families decided to bear the cost of levelling the land. One issue down one more to go…. the claim on land by other  issues had to be addressed. Hence we requested the district collector to give the possession of the plots in presence of authorities. 

Human Rights to Housing for Nomadas of Gujarat

A few days back the Collector sent the officials to give possession to the plots and suddenly  individuals from  the  village who were claiming their right over the land came up and began agitating. A dispute erupted and the authorities convinced the agitators that they are stopping the work instructing all activities to be stopped. Later it came to our knowledge that the issue was something else and much deeper than it seemed with some politics involved. The nomadic communities became list less and  felt threatened because of such revelations. 

On 10 February 2015, 40 individuals from the 143 families of Nomadic Tribes (NT) and De-Notified Tribes (DNT) who had received the plots, with an intention to talk to the available Ministers about their ongoing conflict and their rights,  came to Secretariat at Gandhinagar. Unfortunately they couldn’t meet anyone except Shri. Shankarbhai Choudhry. The gave their complain in writing. The also presented the matter to CM Shri. Anandiben Patel.Since she was not present her Secretary was briefed and given the written statement, requested to inform the CM on the matter and we also spoke about the politics the was hindering the developments. 

Though the community members failed to meet more number of ministers as they would have wanted but the visit to Gandhinagar did make an impact. 

Next day on 11th February  2015 the officials informed us about their coming to remove the encroachment. Just as the bulldozer got into action the individuals who had been claiming the land to be their’s  came and lied down before the bulldozer. Again the work had to be stopped. The Mamlatdar asked the agitators to present within 24 hours the documents that prove their right on the land. The nomadic families lost hope and became apprehensive. Ishwabhai from VSSM was growing  impatient as well. 

Today on 15th February Mamlatdar Shri Shivraj Gilva again instructed the nomadic communities to get ready with the bulldozer. The nomadic families were all set and so were the individuals who claimed their right on the land. Work, however did not commence until afternoon. The nomadic families had decided that they would neither  leave the site nor will they return home unless work begins. Finally at around 2 in the afternoon in presence of government officials and 20 policemen  work to clear the encroachment  began - can be seen in the picture..

We are grateful to all who have supported the families attain their rights...

આખરે જુના ડીસામાં દબાણ હટાવવાનું કામ શરુ થયું.. 

Human Right To Housing For Nomads of Gujarat - VSSM Advocacy

૨૦૧૧માં વિચરતા સમુદાયના ૧૪૩ પરિવારોને રહેણાંક અર્થે પ્લોટ ફાળવાયેલા. ગામનાં કેટલાંક પરિવારોએ એ જગ્યા પોતની હોવાનો દાવો કર્યો તો સામે પક્ષે જમીન પણ ખુબ ઉબડ-ખાબડ. જમીન સમતળ માટે સરકારમાં ખુબ પ્રયત્ન કર્યો પણ સરકાર પાસે એ માટેની કોઈ જોગવાઈ નહિ આખરે આ પરિવારોએ જાતે જ જમીન સમતળ કરાવવાનું નક્કી કર્યું. પણ દબાણનું શું. કલેકટર શ્રીને આ જગ્યાનો કબજો અધિકારી ગણની હાજરીમાં આપવા વિનંતી કરી.

એમને થોડા દિવસ પહેલાં અધિકારીને મોકલાવ્યા અને કામ શરુ થયું. ત્યાં ગામના લોકો જે આ જગ્યા પોતાની હોવાનો દાવો કરે છે એ આવ્યાં અને ઝગડો શરુ કર્યો. થોડીવારમાં અધિકારી ગણે હાલ કામ બંધ કરીએ છીએ એમ કહીને કામ બંધ કરવાની સુચના આપી પછી ખબર પડી કે આમાં રાજકારણ સંકળાયું છે. વિચરતી જાતિના આપણા પરિવારોનો જીવ અધ્ધર થઇ ગયો હતો શું કરવું એની સમજ ના પડે. 

તા.૧૦ ફેબ્રુઆરી૨૦૧૫ના રોજ વસાહતમાંથી જેમના ઘર બાંધવાના છે એમાંથી ૪૦ વ્યક્તિઓ ગાંધીનગર સચિવાલયમાં પોતાના અધિકાર માટે વાત કરવાં આવ્યાં. જેટલાં મંત્રી મળે એ તમામને રજૂઆત કરવાના સંકલ્પ સાથે. પણ ફક્ત શ્રી શંકરભાઈ ચૌધરી જ મળ્યા. એમને આવેદન આપ્યું. સાથે સાથે મુખ્યમંત્રી શ્રી આનંદી બહેન પટેલને પણ રજૂઆત આપી.(તેઓ પ્રત્યક્ષ મળ્યા નહોતા પણ એમનાં સેક્રેટરી શ્રીને અરજી આપી અને તમામ સ્થિતિથી તેમને અવગત કરી આનંદીબહેનનું ધ્યાન દોરવા વિનંતી કરી. જે રાજકારણ નડે છે એની પણ વાત કરી.) 

ગાંધીનગરનો આ ફેરો ફોગટ ના ગયો. ગઈ કાલે એટલે કે તા.૧૧ ફેબ્રુઆરીના રોજ અધિકા

રીગણે દબાણ દુર કરવાં આવવાની વાત કરી પણ જેવું બુલડોઝર શરુ થયું કે દબાણકર્તા વ્યક્તિઓ કે જેઓ આ જગ્યા પોતાની હોવાનો દાવો કરે છે એ લોકો બુલડોઝર સામે સુઈ ગયા. આખરે કામ બંધ કર્યું. (મામલતદાર શ્રી એ દબાણકર્તા પરિવારોને આ જગ્યા એમની પોતાની હોય તો એના પુરાવા એક દિવસમાં રજૂ કરવાં પણ કહ્યું.)  વિચરતા પરિવારોને હવે આ કામ થશે કે કેમ એની શંકા થવાં માંડી. vssm ના કાર્યકર ઈશ્વરભાઈની તો ધીરજ ખૂટી ગયેલી.

મામલતદાર શ્રી શિવરાજ ગીલવાએ આજે સવારે ફરી બુલડોઝર સાથે વિચરતા પરિવારોને તૈયાર રહેવાં કહ્યું. બધા જ પરિવારો તૈયાર સામે પક્ષે જેમનો આ જમીન પોતાની હોવાનો દાવો એ લોકો પણ તૈયાર. બપોર થઇ પણ તો પણ કામ શરુ થયું નહોતું. આજે વિચરતા પરિવારોએ નક્કી જ કર્યું હતું કે જ્યાં સુધી કામ કામ શરુ નહિ થાય ત્યાં સુધી ઘરે નહિ જાય.. અધિકારીગણ પોતાની રીતે મદદ કરવાં તત્પર આખરે બપોરના ૨૦ પોલીસકર્મી સાથે મામલતદાર શ્રી અને તાલુકાના અન્ય અધિકારીગણની હાજરીમાં દબાણ દુર કરવાની પ્રક્રિયા શરુ થઇ. જે ફોટોમાં જોઈ શકાય છે. 

આ પરિવારોને તેમનો હક અપાવવામાં મદદરૂપ થનાર સૌનો આ તબક્કે આભાર વ્યક્ત કરું છું. 

Participative process ensures optimum utilisation of precious resources….

Low cost houses are always difficult to make. Apart from containing the cost the concern is whether the family would actually prefer to live in it or not. Many a times because of the  budget constraints the quality of constructing  such  houses is compromised, consequently  such homes are rejected by the families for whom they were built in the first place. This results into  sheer waste of  valuable and scarce resources. When VSSM initiated supporting construction of homes for the nomadic families,   it made a conscious decision not to compromise on the design and quality of the house built. The families for whom the homes are built have had an important say in the design of the homes These families also play a crucial role in the construction process. Hence the argument that the marginalised families eventually do not go and stay in the homes built for them is not true when it comes to VSSM supported construction.

Presently, we are under process of beginning the construction of homes in the settlement in Dhangadhra where construction of two sample homes is underway. Once the sample homes are ready the families will have a look and suggest if they need any modifications in the design based on which the rest of the homes will be constructed. Such participative process ensures optimum utilisation of available resources and satisfying the needs of each family. Ultimately its a home of their imagination  and our efforts focus towards ensuring that we help these families realise their yearning 

ધ્રાંગધ્રાની વાદી વસાહતમાં તૈયાર થઇ રહ્યું છે સેમ્પલ હાઉસ

વિચરતા પરિવારોની ધ્રાંગધ્રા વસાહતમાં બે સેમ્પલ હાઉસ તૈયાર થઇ રહ્યા. એક વખત સેમ્પલ હાઉસ બન્યા પછી તમામ વાદી પરિવારો એ ઘર જોઇને એમાં સુધારા વધારા સૂચવશે અને એ પછી વસાહતના બાકીના મકાનોનું પ્લીન્થ લેવલથી ઉપરનું કામ શરુ થશે. 

વાદીપરિવારોએ ઘરનું જે સ્વપ્ન સેવ્યું છે એવું જ ઘર બનાવી આપવાનો અમારો પ્રયત્ન છે. આવી જ રીતે દરેક વંચિત પરિવારોના ઘર બને તો દરેક વ્યક્તિ પોતના ઘરમાં હોંશે હોંશે રહેવા જશે. ઘર બનાવી આપ્યા પછી આ લોકો એમાં રહેતાં જ નથી એ વિધાન સાવ ખોટું સાબિત થશે.. કેમ કે એની કલ્પનાનું એ ઘર હશે.. 

ફોટોમાં આ પરિવારો જે સ્થિતિમાં રહે છે એ અને તૈયાર થઇ રહેલું સેમ્પલ હાઉસ.

Nomadic Tribes Settlement - Construction under progress..

VSSM is proposing to construct homes for 143 families in Juna Deesa. The 70 families that recently received allotment letters have received cheques of Rs. 21,000 as aid towards constructing homes. We have initiated construction of homes for these families,  while request has been made to the concerned authorities to speed up the process of plot allotments to the remaining families.

The pictures are of  sample house under construction at the site  and one of the families whose house we are to construct..

જુના ડીસામાં 143 વિચરતા પરિવારોના ઘર બનાવવાના છે. હાલમાં બે સેમ્પલ હાઉસ તૈયાર થઇ રહ્યા. અહિયાં ૭૦ પરિવારોને કલેકટર શ્રી દ્વારા સનદ આપવામાં આવી છે તેમને મકાન સહાયના રૂ.૨૧,૦૦૦ ના ચેક પણ મળી ગયા છે. બાકીના પરિવારોને પણ ઝડપથી સનદ મળે એ માટે આપણે રજૂઆત કરી છે. સનદ મળ્યા પછી જ એમને મકાન સહાય મળશે. હાલમાં જે પરિવારોને મકાન સહાય મળી છે તેવા પરિવારોના મકાનનું બાંધકામ આગળ વધાર્યું છે.

ફોટોમાં તૈયાર થઇ રહેલા સેમ્પલ હાઉસ.. અને જે પરિવારના ઘર બનવાં છે તેમાનો જ એક પરિવાર..

Babukaka will once again have a home….

On 3rd september 2014 we carried the story of Babubhai Vasfoda, whom we had encountered while he was begging outside a government office in Diyodar. After that one random  meeting we have been trying to ensure that Babubhai gets government support to build a home. Consequently, during a recent Garib Kalyan Mela organised at Diyodar he was presented a cheque of Rs. 21,000. Most or all the times the poverty of the nomadic families is so evident requiring absolutely no physical evidence to support the claim and such was the case with Babukaka also, the abject poverty in which he survived was just showing through when he came on the stage to receive the cheque. 

The next challenge for us is how will he build a home as Babukaka is handicap. Babukakanow considers  VSSM’s Narnabhai his son so he now rests assured feeling Naranbhai will take care of the job. Naranbhai is also living up to that expectation ensuring that things are taken care of him. He has contacted some masons to workout the estimates. He has also requested VSSM to pitch n some support. It is because of such dedicated team members  that VSSM has now earned the identity of being home  for all the the nomadic and de-notified communities, it is because of them that VSSM marches ahead to achieve its ultimate mission…. empowering the nomads. 

Minister presenting the cheque to Babukaka.. 

ગુજરાતીમાં અનુવાદ...

બાબુભાઈ નું ઘર હવે બંધાશે...

દિયોદરમાં રહેતાં બાબુભાઈ વાંસફોડા જેઓ ભીખ માંગી પોતાનો ગુજારો કરતાં જેમની વાત અગાઉ અહીં લખી હતી. (જે વાંચવા ક્લિક કરો. http://nomadictribes.blogspot.in/2014/09/life-and-its-many-hues.html) આ બાબુકાકાને ઘર બાંધવા સરકારી સહાય મળે એ માટે આપણે પ્રયન્ત કરતાં હતાં. જેના પરિણામ સ્વરૂપ એમને રૂ. ૨૧,૦૦૦નો ચેક દિયોદરમાં આયોજિત ગરીબ કલ્યાણ મેળામાં આપવામાં આવ્યો. ચેક લેતી વખતે સમગ્ર સ્ટેજ પર બાબુકાકાની દરિદ્રતા દેખાઈ રહી હતી. બાબુકાકા અપંગ છે ઘર કેવી રીતે બંધાશે એ પણ મુંઝવણ છે. જોકે એમણે vssm ના કાર્યકર નારણને પોતાનો દીકરો માન્યો છે અને નારણ એમને ઘર બાંધી આપશે એવી એમને શ્રદ્ધા છે.

નારણે પણ દીકરાને છાજે એમ ઘરના બાંધકામ માટે કડિયાને બોલાવી એસ્ટીમેટ નક્કી કરાવ્યો છે. vssm પણ બાબુકાકાને ઘર બાંધવા મદદ કરે એવી વિનંતી પણ કરી છે. 

vssm ના આવા સંનિષ્ઠ કાર્યકરોના કારણે જ વિચરતી જાતિઓના વિકાસના આ કામો થઇ શક્યા છે અને vssm એટલે વિચરતી જાતિનું ઘર એવી ઓળખ ઉભી થઇ છે. એમની નિષ્ઠાથી સંસ્થા ઉજળી બની છે.. 

vssmના આવા પાયા રૂપ સૌ કાર્યકરોને ખુબ શુભેચ્છા...

ફોટોમાં મંત્રીના હાથે ચેક લઇ રહેલા બાબુકાકા

Life and its many hues…..

Babubhai Vasfoda led a perfect life, he had everything he had asked for. It was a life seldom imagined by anybody from nomadic communities. Inspite of being a from a nomadic community Babubhai  never took up the traditional trade of making baskets of bamboo instead he worked at the ticket counter at a local cinema in Diyodar. A loving and hardworking wife, two daughters and two sons made his family complete. With the money earned from the job he purchased some land and built a small house on it.  But such good times did not last long. His wife fell ill with cancer. A lot of money including his savings were spent on her treatment. But it was not enough to save her life. After the wife his two daughters and one son passed away too. It was extremely difficult to bear so much of pain.  Babubhai suffered a stroke and remained bedridden for long. The house that was built with so much of love and aspirations began crumbling down. he had to make  small hut next to the house. His son had to move to Kutchh to earn living. Babubhai had to take care of himself. He gathered strength to start walking again but work to earn was impossible. He was left with no option but to take up begging to survive. He never complained but accepted and silently endured his fate.

VSSM’s team member Naranbhai happened to meet Babukaka near  government office at Diyodar. It is the place where Bahukaka begs. Naranbhai did what he always does, he began talking to Babukaka, asked why he was begging and got to know his details . He probed a bit further to find his name in the BPL list. It was possible to get housing support for Babukaka. Naranbhai spoke to the TDO  and made an application for housing support. Time passed but nothing moved so case was presented at the panchayat  as well as Collector’s office. Atlast the application has been approved under the Indira Was Yojna. He has also received first cheque.

‘Naranbhai, I have no one else to rely on, you will have to construct my house, you are my son here since my son is away …….’ such faith Babukaka has put in Naranbhai.

ગુજરાતીમાં અનુવાદ...

કિસ્મતનો ખેલ

દિયોદરમાં બાબુભાઈ વાંસફોડા તેમના પરિવાર સાથે સ્થાઈ રહે. પરિવારમાં બે દીકરી અને બે દીકરા. બાબુભાઈએ જિંદગીમાં ક્યારેય વાંસનું કામ કર્યું નહિ પણ પોતાની આવડતથી એ દિયોદરમાં આવેલી એક ટોકીઝમાં ટીકીટ વિતરણનું કામ કરે. પોતાની મહેનતથી જમીન ખરીદી,અને નાનું ઘર બાંધ્યું. પણ આ સુખી પરિવારને કોણ જાણે કોની નજર લાગી. બાબુભાઈની પત્નીને કેન્સર થયું અને તેમાં એ આર્થિક રીતે ઘસાઈ ગયા. તેમની પત્ની મૃત્યુ પામી એની પાછળ બે દીકરી અને એક દીકરો પણ.. આટલું બધું સહન કેવી રીતે થાય? એમને લકવા પડી ગયો. શરૂઆતમાં તો ખાટલામાં જ પડ્યા રહેવું પડે પણ પછી ધીરે ધીરે લંગડાતા ચાલવાનું શરુ કર્યું, એક હાથ કામ કરતો બંધ થઇ ગયો હતો. એક દીકરો જે મોટો થયા પછી કામ માટે કચ્છમાં જઈને રહ્યો. દિયોદરમાં બાબુકાકા એકલાં જ રહ્યાં. મજૂરી શક્ય નહોતી એટલે એ ભીખ માંગીને જીવન જાણે પૂરું કરતા હોય એમ જીવે.. જે મકાન ખુબ પ્રેમથી બનાવ્યું હતું એ જર્જરિત થઇ ગયું. ઝાપરું કરીને રહેવાનો વારો આવ્યો.. પણ કોઈની સામે કોઈ ફરિયાદ નહિ... આ બધું થવાનું લખ્યું હશે એટલે થાય છે એવી ગ્લાની સાથે જીવે..

vssm ના કાર્યકર નારણ સરકારી કચેરીમાં વિચરતી જાતિના કામો માટે ગયા હતાં બાબુકાકા ત્યાં ભીખ માંગવા આવ્યા. ટેવ મુજબ બાબુકાકાની વિગતો જાણી. એમના ઘરે ગયા. BPL યાદીમાં એમનું નામ હતું. એટલે એમને મકાન સહાય મળે એમ હતું. નારણભાઈએ TDO શ્રી સમક્ષ આ બાબતે વાત કરી અને મકાન સહાય માટે અરજી પણ કરી. સમય ગયો પણ કંઈ ના થતા કલેકટર થી લઈને ગ્રામપંચાયતમાં રજૂઆત કરી. આખરે એમની મકાન સહાય મંજૂર થઇ. ઇન્દિરા આવાસ યોજનામાં તેમનું મકાન બંધાશે. એમને પહેલો ચેક મળી ગયો. નારણભાઈ ને બાબુકાકા કહે છે, ‘નારણભાઈ તમારે જ મારું ઘર બનાવી આપવાનું, મારો દીકરો અહી નથી તમે મારા દીકરા જેવા છો.’

Nomads get bank loans through VSSM

One of the Vadi  receiving housing loan cheque from
Shri. Navneetbhai Patel, Vice Chairman, The Kalupur
 Bank….

The Kalupur Commercial Cooperative Bank stands by us again, provides loans of Rs. 30.30 lacs to the Vadi families of Dhangadhra……

The government aid of Rs. 45,000 to build a house cannot  even meet the basic requirement of building a decent one room home. Constant advocacy for increasing the amount resulted into doubling of the amount but this was conditional i.e  the amount increased for those who lived in the rural areas not for those who stayed in the urban settlements or ghettos. When poverty does not discriminate how can authorities differentiate.. we fail to comprehend such decisions and are lobbying to raise the amount for the urban poor as well.


The construction of homes is about to begin for the 155 nomadic families of Dhangadhra. These families will not be getting Rs. 70,000 but only half of it. How to manage the rest of the amount is the big question they face!! VSSM comes to their support by mobilising funds to facilitate the construction but that amount to does not meet the estimated cost of 1.25. The amount of Rs. 25,000 for each family will be supported by well wishers of VSSM.  The dilemma to raise the remaining amount was  solved when our long standing partner The Kalupur Commercial Cooperative Bank came forward to provide loan to these families at minimal interest rate with the loanee deciding on the amount of EMI!! The office bearers of the bank also showed willingness to expedite the entire process. There was nothing more one could ask for. 55 families received their cheques on the 5th of December 2014.

We are thankful to the bank authorities for taking the risk of trusting the families who as such do not have any documents to prove their identity and income..

ધી કાલુપુર કોમર્શીયલ કૉ-ઓપરેટીવ બેંક લિ. દ્વારા ધ્રાંગધ્રાના વાદી પરિવારોને ઘર બાંધવા માટે રૂ. ૩૦.૩૦  લાખની લોન આપવામાં આવી..

ધ્રાંગધ્રામાં વસતા ૧૫૫ વાદી પરિવારોને સરકાર દ્વારા રહેણાંક અર્થે પ્લોટ ફળવાયા. આ પ્લોટ પર મકાન બાંધવા માટે સરકાર રૂ.૪૫,૦૦૦ આપે પણ આજની મોંઘવારીમાં આટલી રકમમાંથી ઘર થાય નહિ. સરકારમાં મકાન સહાયની રકમ વધે એ માટે અવાર નવાર ઘણી રજૂઆતો કરી આખરે મકાન સહાયની રકમ રૂ.૭૦,૦૦૦ થઇ પણ એમાં શહેરમાં રહેતાં વંચિત પરિવારોને એનો લાભ ના મળે એવી જોગવાઈ થઇ. આની પાછળના કારણો જાણવાની અમે કોશિશ કરીએ છીએ પણ હજુ સુધી નક્કર કારણો મળ્યા નથી. ધ્રાંગધ્રા એ શહેર છે એટલે આ પરિવારોને રૂ.૭૦,૦૦૦ ની મદદ નહિ મળે. આ પરિવારોએ સરકારમાં રજૂઆત કરી છે પણ એનો કોઈ જવાબ નથી. શું કરવું પાસે એવી કોઈ બચત નથી પણ ઘર તો બાંધવાનું ને.. વળી ઘરનો અંદાજ ૧.૨૫ લાખ થવાં જાય છે. આ સ્થિતિમાં આ પરિવારોને vssm સાથે સંકળાયેલા શુભેચ્છક દાતાઓએ રૂ.૨૫,૦૦૦ની મદદ કરવાનું નક્કી કર્યું છે. સરકાર હાલના ધારા ધોરણ પ્રમાણે રૂ.૪૫,૦૦૦ આપશે આ સિવાયની ખૂટતી રકમનું શું? અમારી આ મૂંઝવણનો ઉકેલ vssm ના કામોમાં સદાય સહયોગી એવી કાલુપુર બેંકે આપ્યો. બેંકના હોદ્દેદારોએ આ પરિવારોને તત્કાલ લોન આપવા અંગે સહમતી દર્શાવી. વ્યાજદર પણ ઓછો અને હપ્તો આ પરિવારોએ ભરવો હોય એટલો. આટલી છૂટ સાથે તા.૫ ડીસેમ્બર ૨૦૧૪ ના રોજ ૧૫૫ માંથી ૫૫ પરિવારોને તેમની જોઈતી લોનના ચેકનું વિતરણ કરવામાં આવ્યું. બેંકમાં પ્રથમ વખત આવેલાં આ પરિવારોને સૌ હોદ્દેદારોએ પ્રેમ પૂર્વક આવકાર્ય. 

પોતાની ઓળખના ઠેકાણા નથી એવામાં આ પરિવારો પર ભરોષો કરીને એમને લોન આપવાનું સાહસ કરનાર કાલુપુર બેંકનો vssm પરિવાર આભાર વ્યક્ત કરે છે. આ પરિવારો ઝડપથી વહાલપની વસાહતમાં કાયમ વસી જાય એવી અભ્યર્થના સાથે...

બેંકના વાઈસ ચેરમેન શ્રી નવનીતભાઈ પટેલના હસ્તે ચેક લઇ રહેલાં વાદી ભાઈ

The nomad families are finally ready for land leveling of their plots... VSSM succeeded in convincing these families

Mittal Patel discussing with Nomad families convincing them for land
leveling of their plots

with such changing approach the future sure looks bright for these communities...

The 143 nomadic families living in Juna Deesa region of Banaskantha have been alloted residential plots however,  the current condition of the land makes it impossible  for any construction to commence on it. The land is  infested with wild shrubs and bushes. It  also needs to levelled up. Clearing  and levelling the land requires lots of  funds. Throughout the last couple of months a very supportive  district administration tried its level best to get funds sanctioned for the said job but found it impossible since there are no budgetary allocations for such expenditure. According to the government estimate the expenditure is close to Rs. 10 to 11 lacs.   Ultimately, after many sincere efforts  the Banaskantha district Collector Shri. Rana informed  "that it would be better if the families or the organisation mobilised   the required funds. In absence of any budget the wait for government funds would be too long and we will be unnecessarily wasting precious time."

What now?? How to mobilise so much of money was the question that we all faced?? The families who have been alloted land are either daily wage earners or survive on traditional occupations. Funding the project of cleaning up the land was an impossible task. We spoke to the community leaders from these families and informed them that the funds had to be mobilised by us. The leaders called for a joint meeting of 143 families. On 2nd January these families met and showed readiness to contribute towards the expense of levelling the land. It has been decided to mobilise Rs. 5000 per family, form an association and work under its leadership. 

The concept of saving just does not exist in the the lives of these families and yet their agreeing to save and contribute speaks volumes about the changing mindsets and approach of these communites. The poor just do not like to work hard, they love to live on charity, they can just survive on freebies are some notions the privileged have about the poor and such change has proved them all wrong. The future sure looks bright and hope filled for them. 

ગુજરાતીમાં અનુવાદ...

એમનો અભિગમ અને સમજણ બદલાઈ રહી છે..

બનાસકાંઠાના જુના ડીસામાં વિચરતા સમુદાયના ૧૪૩ પરિવારોને સરકાર દ્વારા રહેણાંક અર્થે પ્લોટ ફળવાયા છે. પણ આ જગ્યા પર હાલની સ્થિતિમાં ઘર બાંધી શકાય તેમ નથી. જમીનમાં ખાડા ટેકરા અને પુષ્કળ ઝાડી ઝાંખરા છે. જ્યાં સુધી જમીન સમતળ ના થાય ત્યાં સુધી ઘર બાંધકામનું કામ શરુ કરી શકાય નહિ. બનાસકાંઠાનું સમગ્ર વહીવટી તંત્ર ખુબ હકારાત્મક રીતે મદદરૂપ થાય પણ આ જમીન સમતળ માટેના ખર્ચની જોગવાઈ એમની પાસે પણ નહીં.

આદરણીય કલેકટર શ્રી રાણા સાહેબે પૂરો પ્રયત્ન કર્યો પણ આ નીમિતનો ખર્ચ સંભવિત નહોતો. એમણે છેવટે કહ્યું, ‘આ જમીન સમતળ તમે(સંસ્થા)/આ પરિવારો જાતે કરાવી લો તો ખુબ સારું. હાલમાં જોગવાઈ નથી અને એ માટે વધુ સમયની રાહ જોવી એના કરતા ઝડપથી કામ શરુ થાય તેમ કરીએ એ વધારે યોગ્ય છે.’ એમની વાત સાચી હતી. પણ ખર્ચ ઘણો મોટો - સરકારી અંદાજ  પ્રમાણે રૂ.૧૦ થી ૧૧ લાખ.. શું કરવું? 

જે પરિવારોના ઘર બાંધવા છે એ બધા જ છૂટક મજૂરી કે પોતાના પરંપરાગત વ્યવસાય ઉપર નભે છે. આ પરિવારોના આગેવાનો સમક્ષ જમીન સમતળ આપણે આપણા ખર્ચે જ કરવાની છે એ વાત કરી. એમણે આ સંદર્ભે ૧૪૩ પરિવારોની એક બેઠક આયોજિત કરી એમાં આ વાત મુકવા કહ્યું. તા. 2 જાન્યુઆરી ૨૦૧૫ના રોજ એમની સાથે બેઠક થઇ. બધા પરિવારોએ પોતાની રીતે જમીન સમતળ નો ખર્ચ કાઢવાની તૈયારી દર્શાવી. એમણે હાલ પુરતું ઘર દીઠ રૂ.૫,૦૦૦ ભેગા કરવાનું નક્કી કર્યું. અને એમની મંડળી બનાવીને એના નેજા હેઠળ આ આખું કામ થાય તેમ ગોઠવ્યું.. 

ગરીબ માણસો બધું મફતનું જ લેવા ઇચ્છે છે એમને મહેનત કરવી નથી વગેરે જેવા વિધાનો આ પરિવારોએ ખોટા પડ્યા. સૌ પરિવારોએ સરકારે પ્લોટ આપ્યા એ માટે આભાર વ્યક્ત કર્યો અને ખુબ ઝડપથી વસાહતનું નિર્માણ થાય એમ કરવાંનો નિશ્ચય કર્યો.. બચત આ પરિવારો કરતાં જ નથી. રોજ લાવવું અને ખાવું પણ હવે આ બધું સમજી રહ્યા છે... એમનો અભિગમ અને સમજણ બદલાઈ રહી છે.. જે એમનાં આવનારા ભવિષ્ય માટે આશાસ્પદ છે..

ફોટોમાં આ પરિવારો સાથે જમીન સમતળ અને ઘર બાંધકામનું આયોજન થઇ રહ્યું છે એ વેળાની તસ્વીર છે..

VSSM applied for residential plot of nomadic families

Mamlatdar Shri. Thakorsaheb addressing the
nomadic families during a meeting...

The 18 Vansfoda and Gadaliya families of Duchakwada, Khanodar and Lakhni villages Banaskantha’s Diyodar needed residential plots for settling down. It had been a while since  we had mentioned this need to the district Collector, the question the authorities faced  was where to plots?? The officials had already tried to allot plots in some villages in Diyodar but there was severe opposition by the villagers. Finally additional collector Shri. Khantsaheb suggested to allot plots in the village of Lakhni advising us to probe if these nomadic families were ready for it or not?

The families were asked if they were prepared to stay in Lakhni village after their affirmation VSSM’s Naran prepared applications and submitted it to the Mamlatdar of  Lakhni Shri. Thakorsaheb. There was some resistance from the villagers. Actually there are some Meer families staying in the village of Lakhni so the villagers said, ‘ these Gadaliya and Vansfoda do not stay here,  whereas the Meer families have been staying here for quite a few years now, why not give plots to Mir?’ Shri. Thakorsaheb had to explain to them that ‘ the Meer are not considered to be nomadic community, once they get a caste certificate of nomadic community plots will be allotted to them as well. But like the Meer these 18 nomadic families are needy so why not give them plots first?’  Nobody opposed but none was happy about it too. However, Shri. Khantsaheb and Shri. Thakorsaheb are positive  that things will fall in place!! As we await these families getting their permeant addresses…………

ગુજરાતીમાં અનુવાદ...

‘મીરની જેમ જ આ ૧૮ પરિવારો પણ જરૂરિયાત વાળા છે. એટલે આપણે પ્લોટ આપીએ’

બનાસકાંઠાના દિયોદર તાલુકાના ડુચકવાડાના ૭, ખાણોદર-૮ અને લાખણી તાલુકાના ચાળવા ગામમાં ચોમાસું પસારકરતાં ૩ ગાડલિયા અને વાંસફોડા પારીવારોને સ્થાઈ રહેણાંક અર્થે પ્લોટ મળે એ માટે છેલ્લા ઘણા વખતથી કલેકટર શ્રી સમક્ષ રજૂઆત કરી હતી. પણ એમને ક્યાં પ્લોટ આપવા તે સૌથી મોટો પ્રશ્ન હતો. દિયોદર તાલુકાના કેટલાંક ગામોમાં આ પરિવારોને પ્લોટ મળે એ માટે પ્રયત્ન કર્યો પણ ગામ લોકો એ ખુબ વિરોધ કર્યો. આખરે પ્રાંત કલેકટર શ્રી ખાંટ સાહેબે ૧૮ પરિવારોને લાખણીગામમાં પ્લોટ આપવાની વાત કરી પણ આ પરિવારો સહમત છે કે કેમ તે જોઇને આ નક્કી કરવા અંગે કહ્યું.

લાખણીમાં રહેવાં સહમતી બાબતે ૧૮ પરિવારો સાથે vssm ના કાર્યકર નારણે વાત કરી. પરિવારો સહમત થયાં એટલે નારણે લાખણી મામલતદાર શ્રી ઠાકોર સાહેબને મળીને ૧૮ પરિવારોની દરખાસ્ત આપી. ગામના લોકોએ થોડો વિરોધ કર્યો. મૂળ તો ગામમાં મીર પરિવારો પણ છે એમણે કહ્યું, ગામમાં ઘણા વખતથી ચોમાસું રહેતાં મીરને પ્લોટ આપોને. ગાડલિયા અને વાંસફોડા અહિયાં ક્યાં રહે છે તે એમને આપો છો?’ પણ પછી મામલતદાર સાહેબે સૌને સમજાવ્યા કે, ‘મીરને વિચરતી જાતિનું પ્રમાણપત્ર મળે પછી એમને પણ પ્લોટ આપી શકાશે. પણ મીરની જેમ જ આ ૧૮ પરિવારો પણ જરૂરિયાત વાળા છે. એટલે આપણે આપીએ’. કોઈએ વિરોધ ના કર્યો પણ કોઈને ગમ્યું પણ નહિ.. પણ મામલતદાર સાહેબ અને ખાંટ સાહેબ કહે છે, એમ બધું ગોઠવાઈ જશે. આ પરિવારો પણ પોતાનું કાયમી સરનામું મળે એની રાહમાં છે.

આખરે જુના ડીસામાં દબાણ હટાવવાનું કામ શરુ થયું..

૨૦૧૧માં વિચરતા સમુદાયના ૧૪૩ પરિવારોને રહેણાંક અર્થે પ્લોટ ફાળવાયેલા. ગામનાં કેટલાંક પરિવારોએ એ જગ્યા પોતની હોવાનો દાવો કર્યો તો સામે પક્ષે જમીન પણ ખુબ ઉબડ-ખાબડ. જમીન સમતળ માટે સરકારમાં ખુબ પ્રયત્ન કર્યો પણ સરકાર પાસે એ માટેની કોઈ જોગવાઈ નહિ આખરે આ પરિવારોએ જાતે જ જમીન સમતળ કરાવવાનું નક્કી કર્યું. પણ દબાણનું શું. કલેકટર શ્રીને આ જગ્યાનો કબજો અધિકારી ગણની હાજરીમાં આપવા વિનંતી કરી.

એમને થોડા દિવસ પહેલાં અધિકારીને મોકલાવ્યા અને કામ શરુ થયું. ત્યાં ગામના લોકો જે આ જગ્યા પોતાની હોવાનો દાવો કરે છે એ આવ્યાં અને ઝગડો શરુ કર્યો. થોડીવારમાં અધિકારી ગણે હાલ કામ બંધ કરીએ છીએ એમ કહીને કામ બંધ કરવાની સુચના આપી પછી ખબર પડી કે આમાં રાજકારણ સંકળાયું છે. વિચરતી જાતિના આપણા પરિવારોનો જીવ અધ્ધર થઇ ગયો હતો શું કરવું એની સમજ ના પડે.

તા.૧૦ ફેબ્રુઆરી૨૦૧૫ના રોજ વસાહતમાંથી જેમના ઘર બાંધવાના છે એમાંથી ૪૦ વ્યક્તિઓ ગાંધીનગર સચિવાલયમાં પોતાના અધિકાર માટે વાત કરવાં આવ્યાં. જેટલાં મંત્રી મળે એ તમામને રજૂઆત કરવાના સંકલ્પ સાથે. પણ ફક્ત શ્રી શંકરભાઈ ચૌધરી જ મળ્યા. એમને આવેદન આપ્યું. સાથે સાથે મુખ્યમંત્રી શ્રી આનંદી બહેન પટેલને પણ રજૂઆત આપી.(તેઓ પ્રત્યક્ષ મળ્યા નહોતા પણ એમનાં સેક્રેટરી શ્રીને અરજી આપી અને તમામ સ્થિતિથી તેમને અવગત કરી આનંદીબહેનનું ધ્યાન દોરવા વિનંતી કરી. જે રાજકારણ નડે છે એની પણ વાત કરી.)

ગાંધીનગરનો આ ફેરો ફોગટ ના ગયો. ગઈ કાલે એટલે કે તા.૧૧ ફેબ્રુઆરીના રોજ અધિકારીગણે દબાણ દુર કરવાં આવવાની વાત કરી પણ જેવું બુલડોઝર શરુ થયું કે દબાણકર્તા વ્યક્તિઓ કે જેઓ આ જગ્યા પોતાની હોવાનો દાવો કરે છે એ લોકો બુલડોઝર સામે સુઈ ગયા. આખરે કામ બંધ કર્યું. (મામલતદાર શ્રી એ દબાણકર્તા પરિવારોને આ જગ્યા એમની પોતાની હોય તો એના પુરાવા એક દિવસમાં રજૂ કરવાં પણ કહ્યું.) વિચરતા પરિવારોને હવે આ કામ થશે કે કેમ એની શંકા થવાં માંડી. vssm ના કાર્યકર ઈશ્વરભાઈની તો ધીરજ ખૂટી ગયેલી. 

મામલતદાર શ્રી શિવરાજ ગીલવાએ આજે સવારે ફરી બુલડોઝર સાથે વિચરતા પરિવારોને તૈયાર રહેવાં કહ્યું. બધા જ પરિવારો તૈયાર સામે પક્ષે જેમનો આ જમીન પોતાની હોવાનો દાવો એ લોકો પણ તૈયાર. બપોર થઇ પણ તો પણ કામ શરુ થયું નહોતું. આજે વિચરતા પરિવારોએ નક્કી જ કર્યું હતું કે જ્યાં સુધી કામ કામ શરુ નહિ થાય ત્યાં સુધી ઘરે નહિ જાય.. અધિકારીગણ પોતાની રીતે મદદ કરવાં તત્પર આખરે બપોરના ૨૦ પોલીસકર્મી સાથે મામલતદાર શ્રી અને તાલુકા અન્ય અધિકારીગણની હાજરીમાં દબાણ દુર કરવાની પ્રક્રિયા શરુ થઇ. જે ફોટોમાં જોઈ શકાય છે.

આ પરિવારોને એમનો હક અપાવવામાં મદદરૂપ થનાર સૌનો આ તબક્કે આભાર માં છું.

‘Do dare to spend a single winter night under these open sky..'

143 nomadic families have been allotted residential plots in Juna Deesa. However, the extreme unevenness and bumpy conditions of the land makes it impossible to commence construction on it. Surfacing the land  requires huge funds and there are no provisions for the same in the government welfare budgets. Still, money was collected for the same by the families. The amount collected was Rs. 3,00,000/- (3 lacs). The levelling activity did commence but the dominant elements of the village began opposing the levelling. ‘ No activity what so ever should be done on this land,’ they ordered. What is the point in getting into conflict with the village, hence we stopped the activity and talked to the Mamlatdar on the matter. The officialdom has been very supportive through out but how do we  deal with such strong opposition??  We requested police protection but since they were busy wit the 26th January security logistics the matters will be taken after that is what we were told!! So we waited for 26th January to pass by. We spoke to them again to refresh their memory. Will be done, was the reply. But how long do we wait???

The group opposing the settlement of these families itself  belongs to marginalised community but now they are able and powerful, ‘ this is our land, we do not want anybody settling here,’ is their bold claim. Fact being this plot of land is government’s and there are documental evidences of it been allotted to these families. 

It has been 4 years and still the matter is far from being resolved. The families and us all are tired and frustrated with the state of affairs. ‘Do dare to spend a single winter night under the open sky and you shall empathise with these families,’ we told the people opposing. We wonder if any one is listening.. 

See for your self the way these families  survive… one of the 143 residents...

ગુજરાતીમાં અનુવાદ...

‘એક રાત છાપરામાં કે ખુલ્લા આકાશની નીચે આવી ટાઢમાં પસાર તો કરો..’

જુના ડીસામાં ૧૪૩ વિચરતા પરિવારોને સરકારે રહેણાંક અર્થે પ્લોટ આપ્યાં. પણ જમીન પર ઘર બાંધવું શક્ય નહિ. ખુબ મોટા ખાડા. સરકારે જમીન સમતળ માટે કોઈ જોગવાઈ નહોવાનું કહ્યું. સમતળ માટે માતબર ખર્ચ થવાનો હતો. આખરે વિચરતા પરિવારોએ જ પરિવાર દીઠ અમુક રકમ કાઢીને જમીન સમતળ કરવાનો નિર્ણય કર્યો. રૂ. ૩,૦૦,૦૦૦ તો ભેગા પણ થઈ ગયાં. જેસીબીથી જમીન સમતળનું કામ શરુ થયું કે ગામના કેટલાંક માથાભારે તત્વોએ ‘આ જમીન પર કોઈ પણ પ્રવૃત્તિ નથી કરવાની.’ એમ કહીને વિરોધ શરુ કર્યો. ગામ સાથે સંઘર્ષ કરવાનું માંડી વાળી અમે કામ બંધ કર્યું અને મામલતદાર શ્રીને રજૂઆત કરી. આખું વહીવટીતંત્ર ખુબ હકારાત્મક પણ વિરોધનું શું કરવું. પોલીસ પ્રોટેક્શન માંગ્યું. પણ સૌ ૨૬ જાન્યુઆરીમાં વ્યસ્ત હતાં એટલે એ પછી આ અંગે નિર્ણય કરવાનું નક્કી કર્યું. ૨૬મી પણ ગઈ પણ હજુ સુધી આ સંદર્ભે કોઈ નિર્ણય લેવાયો નથી. અમે ફરી રજૂઆત કરી છે. સારું થશે એવું આશ્વાસન પણ મળ્યું છે પણ ક્યાં સુધી રાહ જોવાની???

આમ તો ડીસામાં આ પરિવારોનો વિરોધ કરનારા એક વખતના વંચિતો જ છે પણ આજે હવે સક્ષમ છે એટલે, ‘ આ પરિવારોનો વસવાટ આ જગ્યા પર ના જોઈએ. આ જગ્યા અમારી છે એમ કહે છે’ આ જગ્યા સરકારી છે અને આ પરિવારોને ફાળવી છે એના પુરાવા છે છતાં આવો દાવો! 

વિચરતા પરિવારો અને સાથે સાથે અમે પણ થાકી ગયા છીએ ચાર વર્ષ થયાં છતાં આ સમસ્યાનો ઉકેલ આવતો નથી. વિરોધ કરનારને અમે કહ્યું, ‘એક રાત છાપરામાં કે ખુલ્લા આકાશની નીચે આવી ટાઢમાં પસાર કરો તો આ પરિવારોની પીડા સમજાશે.’ પણ અહી તો ક્યાં કોઈને સમજવું છે?

ફોટોમાં ૧૪૩માંનો એક પરિવાર જે સ્થિતિમાં રહે છે..

It all seems like a dream….. even before the government support reach them, the Vadee families have begun constructing their homes!!

In the town of Dhangadhra, the  construction of homes of 155 Vadee families  is already underway… and the reason it is  worth mentioning here is because the government aid to construct houses has not reached these families yet. They are managing with the money they have or can mobilise on their own. Social welfare officer Shri. Aghara is amazed at this happening. ‘ It seems like  dream. Even before receiving government money these families have begun constructing their new homes!!!’ he says surprisingly. The general belief for Vadee community is they thrive on all things free, they seldom spend their own money and they never like to do labour intensive work. This was also the perception of Shri. Aghara who himself had experienced such behavioural traits of the Vadees. 

These families  have dug the foundation on their own, did not know the basics of construction but have constantly consulted the VSSM team members in the region Jayantibhai and Harshadbhai. ‘Is this fine, are we doing it right, Jayantinath??’ they inquired constantly.  The team members have such strong affiliation with these communities that they consider them one of their own (christening Jayantibhai to Jayantinath. Nath being the suffix in Vadee names or equivalent to bhai) Such remarkable break throughs are only possible because of such strong connect between the team and the communities.  Another astonishing fact is that these families today paid the first EMI towards the housing  loan from The Kalupur Commercial Cooperative Bank. Placing  tremendous faith in these families  the Kalupur Bank had lent each family a loan ranging anywhere between Rs. 10,000 to Rs. 50,000.  

An  urge to move into their own abodes can be clearly sensed. We can sense a glim of  joy in their eyes as their dream of moving into their own homes is soon to be a reality. The friends and well wishers of VSSM has provided support of Rs. 25,000 to  each of these families and we are extremely grateful for that. May we together make it possible for more an more such  families to move into their own abodes of love and happiness……...

ગુજરાતીમાં અનુવાદ...

‘આ સ્વપ્ન લાગે છે. હજુ સરકારની સહાય મળી નથી ને છતાં આ પરિવારો પોતાની પાસેથી સગવડ કરીને ઘર બાંધી રહ્યા છે’

ધ્રાંગધ્રામાં ૧૫૫ વાદી પરિવારોના ઘરો બંધાઈ રહ્યા છે. સમાજ કલ્યાણ અધિકારી શ્રી અગારા સાહેબ કહે છે એમ ‘આ સ્વપ્ન લાગે છે. હજુ સરકારની સહાય મળી નથી ને છતાં આ પરિવારો પોતાની પાસેથી સગવડ કરીને ઘર બાંધી રહ્યા છે’ મૂળ તો વાદી સમુદાય માટે સૌને એમ થાય કે, આ લોકો મફતનું જ ખાય પોતાના ખિસ્સામાંથી રૂપિયોય ના કાઢે કે મજૂરી પણ ના કરે! અઘારા સાહેબનો આ સમુદાય માટે એવો અનુભવ પણ રહ્યો હતો એટલે એમનું આ માનવું વ્યાજબી પણ હતું પણ ધ્રાંગધ્રાના પરિવારોએ પોતાના ઘરના પાયા જાતે ખોદયા, ચણતરમાં સમજ નથી પડતી પણ vssm ના કાર્યકર જયંતીભાઈ અને હર્ષદને વારંવાર પૂછ્યા કરે, ‘બરાબર બંધાય છે ને? જયંતીનાથ?’ જયંતીભાઈ વાદી સમુદાયના નથી પણ આ વાદી પરિવારોએ એમને ‘નાથ’નો ખિતાબ આપ્યો છે. મૂળ તો vssm ના કાર્યકરોની લાગણીના કારણે જ આ એકમય થવાનું થાય છે. આ પરિવારો પર ભરોષો મૂકી ‘કાલુપુર બેન્કે’ રૂ.૧૦,૦૦૦ થી લઈને રૂ.૫૦,૦૦૦ સુધીની લોન પ્રત્યેક પરિવારને આપી છે જેનો પહેલો હપ્તો આજે આ પરિવારોએ ચૂકવ્યો છે. અઘારા સાહેબને આ વાતથી ખૂબ આશ્ચર્ય થયું.

વાદી પરિવારોને પોતાના ઘરમાં જવાની ઝંખના તીવ્ર છે. એમની આંખોમાં પોતાના ઘરની ખુશી અમે જોઈ શકીએ છીએ. vssm સાથે સંકળાયેલા સ્વજનોએ પ્રત્યેક પરિવારને ઘર બાંધવામાં રૂ.૨૫,૦૦૦ની મદદ કરી છે.. સૌનો આ તબક્કે આભાર માનું છું.. અને વધારે ને વધારે પરિવારોને વહાલપની વસાહતમાં લઇ જવામાં સૌ નિમિત બને એવી શ્રદ્ધા રાખું છું...

વસાહતમાં બંધાઈ રહેલાં ઘરો...

when guardians fail to gaurd…..

A couple of weeks back we had mentioned on this very platform a development that had spread cheer amongst the nomadic and de-notified communities : the news was the amount of financial allocation under the Pandit Dindayal Housing Scheme (from which these communities benefit)t being raised from Rs. 45,000 to Rs. 70,000. However, when the document on the resolution was received we got to know that the communities residing in the urban areas were excluded in the new norms and hence would not benefit from the change. Why such discrimination is difficult to comprehend!!

A wave of cheer had spread through the Vadee settlement of Dhangadhra when they had heard the news of the new amendment, since  they had been waiting for long to commence the construction of homes on the plots they have been allotted long ago. The cheer was short-lived though.. efforts have been made to reach out to the concerned department and inquire on the issue but no break through has been achieved as yet. 

The estimated expenditure for construction of a  house in Dhangadhra comes to around Rs. 1.25 lac. A loan of Rs. 30,00 from Kalupur Commercial Bank (to be returned eventually by the family), support of  Rs, 25,000 from well-wishers of VSSM and Rs. 45,000 received from the government under the Pandit Dindayal Scheme and still each family falls short by Rs. 25,000 since they have no savings of their own,  but if the new amendment includes them the math works out just fine. 

It is nerve nervewrecking  to write about such issues all the time, it is even more tormenting for such extremely marginalised communities to expose their deprivation all the time to authorities who fail to apply simple logic when making crucial resolutions. All

it requires is empathy and compassion when thinking for such vulnerable communities, we just need to stand by them until they find their footing. Each poor believes that the government is their ‘mai-baap’ (parent). The question one needs to ask is  do parents discriminate amongst its own children????

This couple in the picture represent families who stand to  suffer from such  illogical rulings and  policies of the government. 

ગુજરાતીમાં અનુવાદ...

 ‘સરકાર અમારી માંઈ-બાપ છે’ તો માં- બાપ આવા ભેદ કેમ કરે છે??

વિચરતા- વિમુક્ત સમુદાયોને ‘પંડિત દિનદયાળ આવાસ યોજના’ અંતર્ગત મળતી મકાન બાંધકામની રકમ રૂ.૪૫,૦૦૦ હતી. આ રકમ તા.૧૪/૦૮/૨૦૧૪ના રોજ ઠરાવ કરીને સરકારે રૂ.૭૦,૦૦૦ કરી. આ સુધારાથી સમગ્ર વિચરતી જાતિઓમાં આનંદ પ્રસર્યો અને સૌએ સરકારનો આભાર વ્યક્ત કર્યો. પરંતુ જયારે ઠરાવ હાથમાં આવ્યો ત્યારે ખબર પડી કે, આ યોજનાની મદદ શહેરમાં રહેતા પરિવારોને મળવાની નથી. એટલે કે જે પરિવારોને શહેરમાં પ્લોટ મળ્યા છે એમને રૂ.૪૫,૦૦૦ જ મકાન બાંધકામ માટે મળશે. આની પાછળનો તર્ક??? સમજતો નથી. 

મકાન બાંધકામ માટે રૂ.૭૦,૦૦૦ મળશે એ વાતથી સૌથી વધુ ધ્રાંગધ્રામાં વસતા વાદી પરિવારો ખુશ થયેલાં. આ પરિવારોને પ્લોટ ફળવાયે વર્ષો થયા પણ આર્થિક સગવડ નહોતી અને સરકારની સહાય પણ ઓછી હતી આથી અહીં મકાન બાંધકામનું કામ શરુ નહોતું થયું પણ સુધારેલા ઠરાવમાં પણ આ પરિવારો માટે નિરાશા જ આવી.

વાદી જેવા શહેરમાં રહેતા વિચરતી જાતિના પરિવારોને અન્યાય ન થાય એ માટે સરકારમાં રજૂઆત કરી છે પણ કોઈ જવાબ નથી... 

ધ્રાંગધ્રામાં વસતા વાદી પરિવારના એક ઘરના બાંધકામનો એસ્ટીમેટ રૂ.૧.૨૫ લાખ છે. સરકાર રૂ.૪૫,૦૦૦ આપે છે આટલી રકમથી શું થાય? આ પરિવારો પાસે એમની પોતાની એવી કોઈ બચત પણ નથી. ‘ધી કાલુપુર કોમર્શીયલ બેંક લી.’ એમને રૂ..૩૦,૦૦૦ની લોન આપે.(જે આ પરિવારો ધીમે ધીમે માસિક હપ્તાથી પરત કરે) સંસ્થા સાથે સંકળાયેલા શુભેચ્છક દાતાઓની મદદથી આપણે(vssm) પ્રત્યેક પરિવારને રૂ.૨૫,૦૦૦ આપીએ છતાં રૂ. ૨૫,૦૦૦ની વ્યવસ્થા કરવાની થાય છે. આ મુશ્કેલીનું નિવારણ આ પરિવારોને મકાન સહાય રૂ.૪૫,૦૦૦ ની જગ્યાએ રૂ.૭૦,૦૦૦ મળે તો બધું સરસ ગોઠવાઈ જાય.. પણ...

આ બધું લખતાં – ગુંચ ઉકેલતા, સમજતાં, સમજાવતાં મારું પણ માથું દુ:ખી જાય છે ત્યાં બિચારા (આ શબ્દ જાણી જોઇને વાપરું છું) વાદી જેવા વિચરતા પરિવારોની તો શું દશા થાય? સરકાર શહેરમાં રહેતાં વિચરતા પરિવારોને પણ રૂ.૭૦,૦૦૦ મકાન બાંધકામ માટે આપે તેવો સુધારો કરે એવી અપેક્ષા રાખીએ છીએ.. સાથે સાથે દરેક ગરીબ અને વંચિતો માટે પ્રેમપૂર્વક વિચારવા અપીલ પણ કરીએ છીએ. વંચિતોને બેઠા કરવાં એનો હાથ પકડવાની જરૂર છે. એ સ્વનિર્ભર બને ત્યાં સુધી એના પડખે ઉભા રહેવાની જરૂર છે. દરેક ગરીબ હંમેશા કહે છે કે, ‘સરકાર અમારી માંઈ-બાપ છે’ તો માં- બાપ આવા ભેદ કેમ કરે છે?? નીતિઓ થોડી ઢીલી બને તો વાંધો શું છે? આવા ઠરાવોના અર્થઘટન કરતાં કરતાં થાકી જવાય છે.

જે પરિવારો પોતાના ઘર બંધાશે એવી આશા સાથે જીવે છે એવા એક પરિવારને ફોટોમાં જોઈ શકાય છે. એમની ઈચ્છા મારતા પહેલા પોતાનાં ઘરમાં રહેવાની છે આ ઈચ્છા જલ્દી પૂરી થાય એવી શ્રદ્ધા...

Vadis at Dhrangadhra…Setting a new Example

The Vadee can never work hard, is the outlook people have for the Vadee tribe. This tribe has been forced to turn to begging to earn living after the Wildlife Protection Act compelled them to give up their traditional occupation of snake charming. The 155 Vadee families living in Dhangadhra have been allotted plots by the government to construct homes for living. But when it came to construct homes everyone felt who will do the job cause Vadee just cannot work hard enough!! But this point of view has been proved wrong cause all the 155 Vadee families of Dhangadhra have decided to pitch in as labour along with the masons who are constructing homes for them.  The government provided Rs. 45,000 where as VSSM with support from its well wishers provides Rs. 25,000/-. The technical support for this project at Dhagadhra is provided by a well wisher of VSSM Shri Ujamshibhai Khandla of Monarch India Infracom Pvt. Ldt.

The sample house is about to be finished and the way the Vadee are pursuing the entire project they are on the threshold of setting a new benchmark…….

ગુજરાતીમાં અનુવાદ...

ધ્રાંગધ્રામાં વસતા ૧૫૫ વાદી પરિવારોને રાજ્ય સરકાર દ્વારા રહેણાંક અર્થે પ્લોટ ફળવાયા છે. વાદી પરિવારોના મકાન બાંધકામની વાત આવી તો મોટાભાગના લોકોએ કહ્યું, ‘વાદી કોઈ દિવસ મહેનત ના કરે. તમે બાંધી આપો તો રેહવા જશે.’ પણ આવું કહેવાવાળા તમામને હાલ પૂરતા તો આ પરિવારો ખોટા સાબિત કરી રહ્યા છે. ધ્રાંગધ્રામાં બંધાઈ રહેલા ૧૫૫ મકાનો વાદી પરિવારોએ જાતે કડિયા રાખીને બાંધવાનો નિર્ણય કર્યો છે. આ પરિવારોને ટેકનીકલ માર્ગદર્શન vssmના શુભેચ્છક અને સ્વજન ‘મોનાર્ક ઇન્ડિયા ઇન્ફ્રાકોન પ્રા.લી. કન્સ્ટ્રકશન’ કંપનીના ઉજમશીભાઈ ખાંદલા આપી રહ્યા છે. આ પરિવારોને મકાન બાંધકામ માટે રૂ. ૪૫,૦૦૦ સરકાર આપે છે જયારે vssmએ દાતાઓના સહયોગથી પ્રત્યેક પરિવારને મકાન બાંધકામ માટે રૂ.૨૫,૦૦૦ની મદદ કરવાનું નક્કી કર્યું છે. જે અંતર્ગત પ્રથમ સેમ્પલ હાઉસ તૈયાર થઇ રહ્યું છે અને ઉપર જણાવ્યું તેમ સૌને ખોટા પાડતા હોય તેમ  પોતાના મકાનમાં કડિયાની સાથે હેલ્પર તરીકે કામ કરી રહેલા વાદી જે નીચે ફોટોમાં જોઈ શકાય છે.